«Οι ιστορίες της κουκουβάγιας» του Ερίκ-Εμανουέλ Σμιτ, με τη ζωντανή κι ευχάριστη εικονογράφηση της Μπάρμπαρα Μπρεν, είναι μια σειρά βιβλίων για παιδιά από 4 ετών που αγγίζει φιλοσοφικά θέματα μέσα από μια ευχάριστη και κατανοητή στους μικρούς αναγνώστες ιστορία. Η Αθηνά η κουκουβάγια, σύμβολο σοφίας και πρωταγωνίστρια σε κάθε βιβλίο, παίζει καταλυτικό ρόλο, ενθαρρύνοντας τα παιδιά να θέσουν ερωτήματα, να σκεφτούν και να πειραματιστούν. Στο τέλος κάθε βιβλίου υπάρχει ένα σύντομο σημείωμα όπου γίνεται αναφορά στο θέμα που πραγματεύεται και στις ιδέες μεγάλων φιλοσόφων που το προσέγγισαν. Η σειρά αριθμεί μέχρι στιγμής τρία βιβλία, σε καθένα από τα οποία αναπτύσσεται η έννοια της γενναιότητας, της ελευθερίας και της ευτυχίας, αντίστοιχα.

ΝΕΟ ΒΙΒΛΙΟ

Το αρκουδάκι που ήθελε να είναι ευτυχισμένο
Ερίκ-Εμανουέλ Σμιτ
εικονογράφηση: Μπάρμπαρα Μπρεν

Ο Γκαστόν το αρκουδάκι θέλει να μάθει τι είναι η ευτυχία. Δύσκολη ερώτηση! Ευτυχώς, η Αθηνά η κουκουβάγια είναι εκεί για να τον βοηθήσει. Μαζί θα ρωτήσουν τα άλλα ζώα, ώστε να προσπαθήσουν να βρουν τη συνταγή της ευτυχίας.
Ξεφυλλίστε τις πρώτες σελίδες του βιβλίου ΕΔΩ.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΥΤΥΧΙΑ;
Όλοι βλέπουν την ευτυχία από τη σκοπιά τους. Για τον φιλόσοφο Καντ, το άτομο ορίζει την ευτυχία του σύμφωνα με τη φύση του και την προσωπική του ιστορία. Υπάρχουν τόσες αντιλήψεις για την ευτυχία όσοι είναι και οι άνθρωποι. Κατά συνέπεια, ο Καντ αποκαλεί την ευτυχία «ιδανικό της φαντασίας», που δημιουργείται από κάθε άτομο σύμφωνα με την εμπειρία του. Η ευτυχία συνίσταται στην ικανοποίηση των επιθυμιών μας; Ο Πλάτωνας απαντά όχι: όταν μια επιθυμία εκπληρώνεται, οδηγεί σε μια άλλη, χωρίς ποτέ διαρκή ικανοποίηση. Η αναζήτηση είναι ατελείωτη, επομένως και η απογοήτευση επίσης άπειρη. Πάνω απ’ όλα, η ευτυχία υπερβαίνει την ικανοποίηση της επιθυμίας: περισσότερο από φευγαλέα ηδονή, είναι χαρά, δηλαδή ένα συναίσθημα συνεχές. Η ευχαρίστηση παραμένει μια επιφανειακή κατάσταση που τελειώνει γρήγορα. Η χαρά είναι μια διαρκής, σταθερή ικανοποίηση. Σύμφωνα με τον Μπεργκσόν, «η χαρά ανακοινώνει πάντα ότι η ζωή τα κατάφερε, ότι έχει κερδίσει έδαφος, ότι κέρδισε μια νίκη». Ας τελειώσουμε με τον Κομφούκιο, τον Κινέζο σοφό: «Όλοι νομίζουν ότι η ευτυχία βρίσκεται στην κορυφή του βουνού, ενώ στην πραγματικότητα κρύβεται στον τρόπο που αναρριχόμαστε σ’ αυτό».



ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΣΕΙΡΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ

Το γατάκι που φοβόταν τα πάντα
Ερίκ-Εμανουέλ Σμιτ
εικονογράφηση: Μπάρμπαρα Μπρεν

Ο Φορτούνιο το γατάκι είναι πολύ λυπημένος. Σε αντίθεση με τον αδερφό του, τον Σαρλί, φοβάται τα πάντα… Όμως η Αθηνά η κουκουβάγια τον βοηθά να καταλάβει ότι μόνο εκείνοι που αντιμετωπίζουν τους φόβους τους είναι πραγματικά γενναίοι!
Ξεφυλλίστε τις πρώτες σελίδες του βιβλίου ΕΔΩ.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΓΕΝΝΑΙΟΤΗΤΑ;
Κανένας δεν γεννιέται γενναίος. Οι άνθρωποι αποδεικνύουν ότι είναι γενναίοι όταν βρεθούν μπροστά σε κίνδυνο. Γενναιότητα δεν σημαίνει να μη φοβάσαι, σημαίνει να ξεπερνάς τον φόβο σου. Επομένως η γενναιότητα προϋποθέτει δύο στοιχεία: τον φόβο και την υπερνίκηση του φόβου. Για τον Αριστοτέλη, η γενναιότητα είναι μια ηθική αξία και βρίσκεται ακριβώς ανάμεσα σε δύο ελαττώματα: τη δειλία και την απερισκεψία. Όταν αντιμετωπίζουμε κίνδυνο, μπορεί να φανούμε είτε δειλοί, όταν δεν κάνουμε τίποτα και αντί γι’ αυτό προβάλλουμε δικαιολογίες, είτε απερίσκεπτοι, όταν ορμάμε χωρίς να αναλογιστούμε το ρίσκο και τη δυσκολία. Ο Πλάτωνας εξηγεί ότι η γενναιότητα είναι «μελετημένη αποφασιστικότητα», μια λογική απόφαση παρά τον πόνο, τις αντιξοότητες και την κούραση. Ο Κομφούκιος, Κινέζος διανοητής και φιλόσοφος, προσθέτει ένα σημαντικό στοιχείο: Το να κατανοείς ποιο είναι το δίκαιο και να μην το πράττεις δείχνει έλλειψη γενναιότητας. Η γενναιότητα είναι αρετή εφόσον υπηρετεί τη δικαιοσύνη. Το να πεθάνεις για έναν σκοπό που δεν αξίζει τον κόπο είναι ανόητο και περιττό.


 

Το Νησί της Ελευθερίας
Ερίκ-Εμανουέλ Σμιτ
εικονογράφηση: Μπάρμπαρα Μπρεν

Η Λίλι και ο Ντανίλο δεν αντέχουν άλλο τις υποχρεώσεις και τους κανόνες. Θέλουν να είναι ελεύθεροι! Μπορούμε όμως να είμαστε ελεύθεροι χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη τους άλλους; Ο καλύτερος τρόπος για να το μάθουν είναι μέσα από μια πραγματική εμπειρία. Έτσι λοιπόν η Αθηνά η κουκουβάγια τούς οδηγεί στο Νησί της Ελευθερίας, για να το διαπιστώσουν μόνοι τους.
Ξεφυλλίστε τις πρώτες σελίδες του βιβλίου ΕΔΩ.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ;
Η φυσική ελευθερία συνίσταται στο να κάνουμε ό,τι θέλουμε χωρίς απαγορεύσεις και περιορισμούς. Η πολιτική ελευθερία προϋποθέτει ότι χάνουμε ένα μέρος της φυσικής ελευθερίας μας μέσω της θέσπισης νόμων που έρχονται να περιορίσουν τις εγωιστικές τάσεις μας. Για να υπάρχει ελευθερία σε μια κοινωνία πρέπει να υπάρχουν όρια, γιατί η ελευθερία του ενός πρέπει να μην καταπατά την ελευθερία του άλλου. Ο Ζαν-Ζακ Ρουσσώ ονόμασε «κοινωνικό συμβόλαιο» αυτή τη μετάβαση από τη φυσική ελευθερία στην πολιτική ελευθερία, με άλλα λόγια από τον ατομισμό στη συλλογικότητα. Δεχόμαστε να παραχωρήσουμε ένα μέρος αυτής της απεριόριστης ελευθερίας που συχνά εκφράζεται με βίαιο τρόπο, προκειμένου να εξασφαλίσουμε έναν πιο περιορισμένο βαθμό ελευθερίας που θα εκφράζεται με ειρηνικό τρόπο. Όταν δεν υπάρχουν καθόλου κανόνες, τα άτομα υποτάσσονται στον νόμο του ισχυρότερου, ή στον νόμο της ζούγκλας, που στην πραγματικότητα είναι ακριβώς το αντίθετο του νόμου, διότι δεν προστατεύει κανέναν. Σε συνθήκες χάους κανένας δεν ζει με ασφάλεια, ούτε καν ο ισχυρότερος, αφού ποτέ δεν είναι σίγουρος ότι θα παραμείνει στη θέση αυτή. Οι πραγματικοί νόμοι είναι απαραίτητοι προκειμένου να αφήσουμε πίσω μας έναν κόσμο ωμής βίας, που ο Άγγλος φιλόσοφος Τόμας Χομπς ονόμασε «φυσική κατάσταση».

ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΑΘΗΝΑ Η ΚΟΥΚΟΥΒΑΓΙΑ
Η Αθηνά η κουκουβάγια είναι κάτι σαν οδηγός σε αυτές τις ιστορίες. Ενθαρρύνει το παιδί να σκεφτεί, να θέσει ερωτήματα, να πειραματιστεί και να βρει απαντήσεις μόνο του. Από την αρχαιότητα η κουκουβάγια συμβόλιζε τη γνώση και ταυτίστηκε με τη φιλοσοφία. Συνόδευε τη θεά της σοφίας, Αθηνά για τους αρχαίους Έλληνες και Μινέρβα για τους Ρωμαίους. Γιατί ο συμβολισμός αυτός κρατάει μέχρι τις μέρες μας; Εκφράζει δύο ιδέες: Η σκέψη ξεπερνά τα φαινόμενα (η νύχτα τα εξαφανίζει) και η σκέψη ξεκινά όταν τελειώνουν οι πράξεις της μέρας.

Τώρα που συστήσατε στα παιδιά τον κόσμο της φιλοσοφίας,
συζητήστε μαζί τους για ποια φιλοσοφική ιδέα
θα ήθελαν να διαβάσουν στη συνέχεια!